Aldi baterako erakusketak

Helen Frankenthaler: Araurik gabe margotzen erakusketa 105. aretoan aurkitzen da, eta AEBetako XX. mendeko pintura abstraktuaren artista garrantzitsuenetako bati eskainita dago. Haren bizitza-ibilbidea eta ibilbide artistikoa jarraitzen duten etapetan zatituta dago, eta  Frankenthalerren (1928-2011) sormen libre eta mugarik gabeak abstrakzio piktorikorako aukera berriak irekitzea lortu zuela islatzen du erakusketak.

Ibilbidea berrogeita hamarreko hamarkadan hasten da, Frankenthaler gazteak, Jackson Pollock inspirazio-iturri zuela, soak-stain izeneko teknika iraultzailea asmatzean (busti eta zikindu); hau da, pintura diluitua ehunaren gainera isurtzea, gainazal jariakor, zeharrargi eta inguratzaileak sortzeko prestatu gabe. Hirurogeiko hamarkadan, haren pinturak argitasuna eta egitura irabazi zituen, hamarkada horretako mihise handietan ikus dezakegun moduan, koloreak bere erritmoarekin flotatuz. Hirurogeita hamarreko eta laurogeiko hamarkadetan, argia, itsasoa eta paisaien baretasuna dira nagusi Ekialdeko argia (Eastern Light, 1982) bezalako piezetan, etapa lirikoagoa eta atmosferikoagoa markatuz.

Erakusketan, gainera, istorio paraleloa marrazten da, Mark Rothko, Robert Motherwell, David Smith edo Anthony Caro bezalako artistekin izan zituen lotura pertsonal eta sortzaileena; izan ere, haiekin adiskidetasuna, ideiak eta elkarrekiko miresmena partekatu zituen, eta horien lanak hemen ere ikus daitezke. Karreraren azken etapan, paper gaineko obrak intimoagoak eta funtsezkoagoak izan ziren, artistak era horretan bere sormen handienari erantzunez azkeneraino: araurik gabe margotzea.

Living Architecture: Gehry

2025eko martxoak 7  – urriak 19

208. aretoan in situ zikloa inauguratzen da; hau da, zehazki espazio honetarako diseinatutako proposamen artistiko berritzaileen programa, Museoko arkitekturarekin elkarrizketan.

Oraingo honetan, datuen estetikan aitzindaria den Refik Anadol artistaren Arkitektura bizia: Gehry (Living Architecture: Gehry, 2025) obra Frank Gehryren lengoaia arkitektonikoan inspiratzen da, esperientzia murgiltzaile paregabe bati bizia emateko. Modu horretan, adimen artifizialak haren diseinuen formak interpretatu eta irudikatuko ditu.

Modu etikoan lortutako sarbide irekiko datuen eta bere estudioak sortutako AA eredu aurreratuen bidez, Anadolek makineriak “amets egiteko” duen gaitasuna aztertzen du, etengabe aldatzen ari diren irudiak sortuz eta informazioa konfigurazio abstraktu harrigarri bihurtuz. Obra gaikako sei ataletan zatituta dago, eta bisitaria 208. areto zabalean biltzeko diseinatu da. Horrela, gure pertzepzioa desafiatzeaz gain, hausnarketa bat eskaintzen du, adimen artifizialak sormenaren etorkizunean zer eragina izango duen eta mundua teknologiaren bidez nola aztertzen dugun ikusteko.

Erakusketa hau, gainera, 204. aretoko Didaktika hezkuntza-espazioarekin osatzen da; bertan, Refik Anadolek diziplina anitzeko bere taldearekin elkarlanean garatzen duen sormen-prozesua sakontzen duten ikus-entzunezko baliabideak aurkituko dituzu.

Film & Video aretoa bideo-arteari eta mugimenduzko irudiari eskaintzen zaio, eta, oraingo honetan, Vito Acconci (New York, 1940–2017) eta Sergio Prego (Donostia-San Sebastián, 1969) artisten obren arteko topaketa berritua  aurkeztuko digu, New Yorkeko Acconci Studion 1996 eta 2002 urte artean elkarrekin lan egin zuten bitartean sortutako adiskidetasunaren eta lankidetzaren emaitza.

Belaunaldi desberdinetakoak izan arren, bi artistek uste zuten gorputzaren ekintzak leku bat betetzeaz gain, eraldatu egiten duela. Acconcik eguneroko keinuekiko interesa zuen, eta horrela hurbiltzen zen nozio horretara; Pregok, berriz, espazioak aldatzen dituzten esku-hartze eskultoriko ezagunen bidez egiten du.

Ibilbidea 103. galeriaren gelaurrean hasten da, eta, bertan, Vito Acconciren Running Tape (1969) soinu-pieza eta Sergio Pregoren kanal bakarreko hainbat bideo topatuko ditugu. Areto nagusian, galeria murgiltze-gune bilakatuko da Pregok bereziki horretarako diseinaturiko eszenografia batekin. Bisitaria espazioan zehar ibiltzera gonbidatuko da, gorputza, arkitektura, irudia eta ekintza Acconcik instalazioaren ezohiko azaleretan proiektatutako obrekin lotu araziz.